در چند ماه گذشته دو بار به کرکوک سفر کردم . شهر کرکوک برای کردها یک شهر استراتژیک و حیاتی است . این شهر در دوره ی امپراتوری عثمانی مهاجران ترکمن رو پذیرا شد و سپس در دوران حزب بعث تعریب شد و اعراب سنی به این منطقه همانند ترکمن ها مستقر شدن و ساختار جمعیتی شهر را تغییر دادند . این شهر پس از حمله ی داعش توسط نیروی پیشمرگ به اقلیم کردستان عراق ملحق شد .

از طرف دیگر دولت ترکیه برای القای این تفکر که در فکر احیای امپراطوری عثمانی است تعمداً نسبت به این شهر حساسیت نشان میدهد . گویی هنوز هم این شهر بخشی از امپراطوری فروپاشی شده ی عثمانی است.

چند ماه پیش در سفری به کرکوک به قلعه ی تاریخی این شهر رفتم ابتدا یکی از نیروهای محافظ این قلعه اجازه ی ورود به من نداد بعد از اینکه دلیل ممانعتش رو جویا شدم متوجه شد که عرب یا ترکمن نیستم . گفت به دلیایل امنیتی هر لحظه ممکن است عوامل داعش از طریق ترکمن ها یا اعراب سنی سعی در نفوذ به این قلعه کنند اما نگرانی از کردها نداریم .

پس از وارد شدن به قلعه با فرمانده ی نیروهای پیشمرگ که مقرش در داخل قلعه بود گفتگو کردم و از اوضاع سیاسی و نظامی این شهر گفت و حساسیت هایی که از تفکرات ترکمان ها و اعراب داشتند را بازگو کرد عنوان می کرد این احتمال وجود دارد که آنها بتوانند در نفوذ داعش به این منطقه ی انها را یاری دهند از این رو اجازه ی رفت و امد به مکان های امنیتی به اعراب و ترکمان ها داده نمی شود .

چند روز پیش 128 تن از نیروهای داعش به شهر کرکوک نفوذ کردند و اتفاقا قلعه ی کرکوک و مقر فرماندهی نیروهای پیشمرگ در داخل قلعه از اهداف این سازمان تروریستی بود . در این درگیری که چند روز به طول انجامید تمامی نیروهای داعش به هلاکت رسیدند . اما جالب است بدانید چرا این شهر برای حمله ی داعش مساعد است :

1-      ساختار این شهر از به غیر از کردها از اعراب سنی و ترکمان ها تشکیل شده اند

  • ترکمن ها و اعراب سنی هردو قرابت و نزدیکی زیادی به تفکرات تروریستی داعش دارند . از سویی در ترکمن ها به واسطه ی ترکیه و اعراب سنی به واسطه ی بی توجهی دولت مرکزی به انان این گرایش و قرابت تقویت شده است

2-      حزب اتحادیه ی میهنی کردستان کنترل شهر را در دست دارد حزبی که به لحاظ سیاسی به شدت از دولت ترکیه دور است و قرابت سیاسی زیادی با ایران و پ ک ک دارد

3-      به طور سنتی مردم کرکوک به حزب اتحادیه ی میهنی نزدیک هستند و یکی از شهر های مهم و پر طرفدار برای این حزب است

4-      حمله داعش به کرکوک می تواند به نوعی ضعف امنیتی حزب اتحادیه ی میهنی باشد که این امر موجب خوشنودی رقیب سنتی آن (حزب دمکرات کردستان عراق ) می شود به نحوی که تمایل دارد به این واسطه در کنترل شهر نقش داشته باشد یا در انتخابات های اتی بتواند بخشی از ارای مردم کرکوک را به خود جلب کند .

5-      داعش برای تاخیر در عملیات موصل  توانست حداقل یک روز پیشروی کردها را مختل نماید .

6-      سقوط کرکوک می توانست زمینه ی مداخله ی ترکیه در کرکوک را فراهم کند که این امر محقق نشد

7-      از سوی دیگر محور کرکوک برای پ ک ک که رقیب سیاسی حزب دمکرات و دشمن ترکیه است یک محور عملیاتی و ویژه است . به نحوی که در این شهر این حزب دارای پایگاه مردمی است . تبدیل شدن کرکوک به حیات خلوت پ ک ک هر دو جریان حزب دمکرات و ترکیه را نگران کرده است . لازم به ذکر است پ ک ک در اقلیم کردستان در چند نقطه ی استراتژیک دارای پایگاه مردمی و نظامی است که از آن می توان به شنگال ، کرکوک ، قلعه دزه و رانیه و سلیمانیه اشاره کرد

8-      مشارکت پ ک ک در بازپس گیری مناطق اشغالی کرکوک برای ترکیه نگران کننده بود به نحوی که نتوانست از ابراز نگرانی در خصوص حضور این حزب در شهر خود داری کند .

9-      و دست اخر سقوط کرکوک یعنی لطمه زدن به اجرای ماده ی 140 عراق که بسیاری از مخالفان اقلیم کردستان چشم به لطمه زدن به ان دوخته اند.

 

پی نوشت:

طی اظهارات اسرای داعش در کرکوک آنها از طریق بالگرد های ترکیه به این شهر رسیده بودند 

عکس:

عکس اول :بخشی از محوطه ی باستانی قلعه ی کرکوک 

عکس دوم: بخشی از نیروهای پیشمرگ اتحادیه ی میهنی ورودی قلعه ی کرکوک